Deze zomer is de definitieve tekst van de Regeling aanwijzing directeur-grootaandeelhouder (dga) gepubliceerd. Eerder in 2015 was al de conceptversie ter consultatie op internet geplaatst. De nieuwe regeling treedt op 1 januari 2016 in werking. In de regeling is bepaald onder welke voorwaarden de dga niet wordt aangemerkt als werknemer voor de werknemersverzekeringen (ZW, WW, WAO/WIA en WAZO). Dat is het geval als één van de volgende situaties van toepassing is:
- de bestuurder houdt, al dan niet tezamen met zijn echtgenoot, een zodanig aantal aandelen, dat hij volgens de statuten van de vennootschap over zijn ontslag kan besluiten; of
- de bestuurder houdt, tezamen met zijn bloed- of aanverwanten tot en met de derde graad, al dan niet tezamen met zijn echtgenoot, aandelen die ten minste twee derde van de stemmen vertegenwoordigen, zodat hij over zijn ontslag kan besluiten; of
- de bestuurders bezitten samen alle aandelen en vertegenwoordigen als aandeelhouders een gelijk of nagenoeg gelijk deel van het kapitaal van de vennootschap (nevengeschiktheid).
Hierbij wordt ook onder bestuurder verstaan: de persoon die zeggenschap in de vennootschap heeft door tussenkomst van één of meer rechtspersonen, waarvan hij aandeelhouder is (indirect bestuurder).
Eenvoudig gesteld, komt het er dus op neer dat als er geen sprake is van ondergeschiktheid, de dga niet verzekerd is voor de werknemersverzekeringen. Er is géén sprake van ondergeschiktheid als de dga meer dan de helft van de aandelen bezit en over zijn eigen ontslag kan beslissen. Dit is meestal ook het geval als 66,66% of meer van de aandelen in het bezit is van de dga en zijn (directe) familiekring. Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) voert de beoordeling uit.
Is een van de genoemde situaties niet van toepassing, dan is de dga een ‘gewoon’ werknemer en verplicht verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Als de dga verzekerd is voor de werknemersverzekeringen, dan betaalt de vennootschap de premies hiervoor en draagt deze af aan de Belastingdienst. Het maximum loon, waarover de premies worden berekend, bedraagt € 51.978 (2015).
(Bron: Regeling aanwijzing DGA 2016, 2 juli 2015, 2015-0000160660, Stcrt. nr. 19073)
Noot:
Sinds oktober 2012 (Wet Flex B.V.) kan niet alleen de algemene vergadering van aandeelhouders bestuurders benoemen en ontslaan. Dat kan ook een ander orgaan. In de nieuwe regeling wordt daarom voor het ontslag van bestuurders verwezen naar de statuten van de vennootschap.
Nieuw ten opzichte van de oude regeling is, dat in de tweede genoemde situatie het aandelenbezit van de dga zelf ook meetelt bij de grens van twee derde aandelenbezit. De Hoge Raad was eerder van mening dat, op grond van een grammaticale uitleg van de oude regeling, het aandelenbezit van de dga niet meetelt. Door de wijziging kan het zijn dat de dga die nu op basis van een verdeling van aandelen over familieleden verzekerd is, hierdoor onverzekerd raakt voor bijvoorbeeld de risico’s van werkloosheid en arbeidsongeschiktheid. Verder is nieuw dat het in de situatie van nevengeschiktheid moet gaan om bestuurders die samen alle aandelen in de vennootschap bezitten.
Let op: er bestaan in verschillende situaties verschillende criteria voor de dga. Fiscaal wordt een belastingplichtige die samen met zijn partner meer dan 5% van de relevante aandelen bezit als aanmerkelijk belanghouder aangemerkt. Hij moet dan het ‘gebruikelijk loon’ verdienen en over het aanmerkelijk belang betaalt hij in box 2 belasting. Voor pensioen (wel of geen Pensioenwet, eigen beheer) geldt de eis dat de dga zelfstandig 10% van de relevante aandelen bezit.
Het is voor de adviespraktijk van belang om te weten of een dga verzekerd is voor de werknemersverzekeringen of niet. In het eerste geval is alleen een aanvullend op de WAO/WIA te sluiten arbeidsongeschiktheidsverzekering te adviseren. In het andere geval is een arbeidsongeschiktheidsverzekering de basis voor een inkomensvervangende voorziening bij langdurige ziekte of arbeidsongeschiktheid. Vraag, om misverstanden te voorkomen bij een dga die stelt verzekerd te zijn voor de werknemersverzekeringen, een kopie op van de beschikking van het UWV waaruit dit blijkt.