Sinds 1 januari 2014 geldt een nieuw vakbekwaamheidsbouwwerk voor financiële dienstverleners. 1) Grootste verschil ten opzichte van het oude model is dat per beroepskwalificatie ook professioneel gedrag wordt afgetoetst. Daarnaast wordt het bedrijfsvoeringsmodel per 2016 afgeschaft. Dit heeft voor de praktijk grote impact. Welke nieuwe eisen gelden, hangt sterk af van de startpositie op 1 januari 2014. Er zijn 3 mogelijkheden:
1. Adviseurs of bemiddelaars met diploma’s van vóór 2014.
2. Ondernemingen met een vergunning voor adviseren of bemiddelen die vóór 2014 is afgegeven. Eén of meer ‘feitelijk leidinggevende(n)’ beschikken over de vereiste diploma’s.
3. Nieuwe financiële dienstverleners nog zonder vergunning(en) of diploma(’s).
1) Adviseurs of bemiddelaars met diploma’s van vóór 2014
Volg de stappen a tot en met d en blijf ook na 2013 een Wft-proof adviseur of bemiddelaar.
a. Behaal vóór 1 januari 2016 het PEplus examen voor de beroepskwalificatie die hoort bij advies of bemiddeling van een product of dienst. Denk bijvoorbeeld aan de beroepskwalificaties Adviseur pensioen of aan Adviseur vermogen. Kijk voor een compleet overzicht van alle beroepskwalificaties op www.cdfd.nl onder vakbekwaamheid na 2013.
b. Wissel vervolgens per beroepskwalificatie de oude of gelijkgestelde Wft diploma’s samen met PE-certificaten en PEplus certificaat om voor een nieuw diploma per beroepskwalificatie.
c. Uiterlijk drie jaar na het afleggen van het PEplus examen moet 1 x per drie jaar een PE-examen worden afgelegd. Een behaald PE-examen blijft drie jaar geldig. Voorbeeld: is op 1 december 2015 het PEplus examen positief afgesloten, dan moet dus uiterlijk 30 november 2018 het volgende PE-examen behaald zijn.
d. Vanaf 1 januari 2014 zijn adviseurs en bemiddelaars verplicht om permanent actueel bekwaam te zijn. Op verzoek van Autoriteit Financiele Markten (AFM) moet aangetoond kunnen worden dat aan deze open norm is voldaan.
Hierna volgt per stap een toelichting.
a. Behaal vóór 1 januari 2016 het PEplus examen.
Om oude diploma’s geldig te houden, moet vóór 1 januari 2016 een aanvullend examen worden behaald. Dit aanvullend examen heet een PEplus examen. Naast vakinhoudelijke ontwikkelingen worden ook competenties, vaardigheden en professioneel gedrag getoetst. Uitzondering op het toetsen van competenties, vaardigheden en professioneel gedrag is het PEplus examen voor ‘Adviseur pensioen’. Dit PEplus examen bestaat vooral uit vakinhoudelijke ontwikkelingen omdat de overige onderdelen al bij Wft Pensioenverzekeringen zijn beoordeeld.
Let op: De mogelijkheid voor een PEplus examen staat alleen open als een adviseur of bemiddelaar op 31 december 2013 in bezit was van een of meer geldige Wft-diploma’s. Het is mogelijk om eerst het PEplus examen af te leggen en pas daarna een nog ontbrekende module in te halen (zie onder b).
b. Wissel vervolgens per beroepskwalificatie oude of gelijkgestelde Wft diploma’s samen met PE-certificaten en PEplus certificaat om voor een nieuw diploma per beroepskwalificatie.
Na 2013 is per beroepskwalificatie één totaaldiploma vereist. Dit diploma bestaat dan uit certificaten van de onderliggende modules. Om het diploma voor een beroepskwalificatie in bezit te krijgen, moeten alle eerder behaalde of gelijkgestelde Wft diploma’s en certificaten worden omgewisseld.
Hierna een voorbeeld voor Adviseur pensioen:
In 2014 verzorgen de Wft-exameninstituten de omwisseling en uitgifte van nieuwe diploma’s. Er ligt een wetsvoorstel dat het Ministerie van Financiën vanaf 2015 de diploma’s gaat afgeven.
c. Uiterlijk vanaf 1 januari 2016 moet 1x per 3 jaar een PE-examen worden afgelegd. Een behaald PE-examen blijft 3 jaar geldig.
De datum van het behalen van het examen PEplus is de startdatum van de driejaarlijkse PE-termijn. De aanvangsdatum en dus de deadline voor een PE-examen van een beroepskwalificatie geldt dus per adviseur of bemiddelaar. Voorbeeld: Op 2 februari 2015 is het examen PEplus voor Adviseur inkomen behaald. Vóór 2 februari 2018 moet de adviseur of bemiddelaar dus geslaagd zijn voor het volgende PE-examen Adviseur inkomen (binnen 3 jaar na PEplus).
d. Vanaf 1 januari 2014 is het verplicht om permanent actueel bekwaam te zijn. Op verzoek van AFM moet aantoonbaar zijn dat aan deze open norm wordt voldaan.
In de Wft staat dat medewerkers aantoonbaar vakbekwaam moeten zijn. Dit houdt onder meer in dat een adviseur of bemiddelaar op elk moment moet beschikken over actuele kennis die nodig is om de kwaliteit van het advies te borgen. AFM kan vragen om dit aan te tonen. Deze verplichting betreft een open norm en kan dus naar eigen inzicht worden ingevuld.
2) Ondernemingen met een vergunning voor adviseren of bemiddelen die voor 2014 is afgegeven. Eén of meer ‘feitelijk leidinggevende(n)’ beschikken over de vereiste diploma’s
Waar voorheen alleen ‘feitelijk leidinggevenden’ een diplomaverplichting hadden voor de Wft, geldt dat vanaf 2014 alle klantadviseurs of bemiddelaars Wft-gediplomeerd moeten zijn. Klantadviseurs en bemiddelaars werkzaam bij een onderneming die al een vergunning heeft, hebben tot 2016 om de benodigde certificaten te behalen. Dit geldt ook voor medewerkers van banken en verzekeraars die voorheen onder het bedrijfsvoeringsmodel vrijgesteld waren van het behalen van de vereiste diploma’s. Deze groep heeft dus tot 2016 de tijd om te voldoen aan de Wft-verplichtingen die gelden onder het nieuwe vakbekwaamheidsbouwwerk. Zij moeten dus voor eind 2016 de certificaten halen die gelden voor hun beroepskwalificatie(s). Voor certificaten na 2014 geldt geen verplichting voor PEplus. Als alternatief voor het behalen van certificaten kan ook gekozen worden voor het volgen van een EVC-procedure (Erkenning Verworven Competenties). Zie voor een uitleg van het verschil tussen examen en EVC het artikel Nieuwe vergunning voor advisering over pensioen: doen?
Voorbeeld: In het verleden kon een bank als vergunninghouder de vakbekwaamheid van zijn hypotheekadviseurs aantonen door inrichting van zijn bedrijfsvoering. Dit is anders onder het nieuwe vakbekwaamheidsbouwwerk. Nu moet elke medewerker van deze bank die adviseert of bemiddelt in hypotheken de certificaten Basis, Vermogen en Hypothecair krediet hebben. Adviseert hij daarnaast ook over consumptief krediet en schadeproducten, dan zal deze adviseur uiterlijk eind 2015 moeten voldoen aan de eisen die gelden voor de beroepskwalificaties Adviseur hypothecair krediet, Adviseur consumptief krediet en Adviseur schade particulieren.
3) Nieuwe financiële dienstverleners nog zonder vergunning(en) of diploma(’s)
Voor nieuwe financiële dienstverleners die een vergunning aanvragen voor bemiddelen en adviseren in de zin van de Wft gelden vanaf 2014 aanmerkelijk zwaardere eisen. Waar voorheen bij de vergunningaanvraag alleen de feitelijk leidinggevende in bezit moest zijn van de vereiste diploma’s, moeten vanaf 2014 alle adviseurs en bemiddelaars die werken bij de aanvrager van de vergunning in bezit zijn van diploma(’s) die gelden voor hun beroepskwalificatie(s).
2016 lijkt nog ver weg…..
Het nieuwe Wft-deskundigheidsbouwwerk stelt aan organisaties, adviseurs en bemiddelaars verdergaande eisen. Toch raad ik aan op tijd te starten met het invullen van de nieuwe verplichtingen. Vooral de groep werknemers die onder het bedrijfsvoeringsmodel geen diploma’s nodig had om te adviseren of bemiddelen en in de toekomst dezelfde werkzaamheden wil blijven doen, zal in relatief beperkte tijd meerdere certificaten moeten halen. Daarna volgt dan ook nog het omwisselingstraject van certificaten naar diploma’s per beroepskwalificatie. Het is dus zo 2016.
1) Voor definitie financiële dienstverlener: zie art. 1.1 Wet op het financieel toezicht