De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft een bemiddelaar, tevens beleidsbepaler, laten weten dat hij binnen 50 dagen uit zijn functie ontheven moet worden. De AFM komt tot dit besluit, omdat de Belastingdienst van alle onder toezicht staande beleidsbepalers heeft doorgegeven of zij gebruik hebben gemaakt van de zogenaamde ‘inkeerregeling’. Een regeling waarin de Belastingdienst de gelegenheid geeft om verzwegen buitenlands vermogen alsnog bekend te maken. De betrouwbaarheid van de man staat, naar de mening van de AFM, nu niet langer buiten twijfel. Ten eerste heeft hij over de jaren 1997 tot en met 2007 onjuiste belastingaangiften gedaan (waardoor hij een fiscaal bestuursrechtelijk antecedent heeft). Ten tweede heeft hij de AFM niet laten weten dat hij van de inkeerregeling gebruik heeft gemaakt (waardoor hij een toezichtrechtelijk antecedent heeft). De man is het met het besluit van de AFM niet eens en gaat naar de rechter. De Rechtbank in Rotterdam vernietigt het besluit van de AFM. Het besluit is genomen op basis van onrechtmatig verkregen informatie. De AFM kan bij de Belastingdienst informatie opvragen over opgelegde vergrijpboeten. Bij de toepassing van de inkeerregeling van deze man is geen boete opgelegd. Door desondanks deze informatie op te vragen, handelt de AFM zozeer in strijd met wat van een behoorlijk handelende overheid mag worden verwacht dat het gebruik van die informatie onder alle omstandigheden ontoelaatbaar is, aldus de rechtbank.
(Rechtbank Rotterdam, 4 juni 2015, nr. AWB-14_6807, ECLI:NL: RBROT:3894)
Noot:
De AFM toetst doorlopend of de betrouwbaarheid van beleidsbepalers ‘buiten twijfel’ staat. Een onderdeel van die toets is een controle op ‘fiscaal bestuursrechtelijke antecedenten’. Bijvoorbeeld of de Belastingdienst in het verleden boetes heeft opgelegd, omdat opzettelijk of door grove schuld een te lage aanslag inkomstenbelasting is opgelegd. Om deze taak uit te voeren mag de AFM opgelegde vergrijpboeten bij de Belastingdienst opvragen. In deze uitspraak gaat de AFM te ver. De bemiddelaar heeft weliswaar in het verleden buitenlands vermogen verzwegen, maar door gebruik te maken van de inkeerregeling is hij daar niet voor beboet. De wet staat de Belastingdienst dan niet toe om vertrouwelijke gegevens aan de AFM te verstrekken. Beide instanties zijn te lichtvaardig met de gegevens om gegaan. Met grote gevolgen voor de betreffende beleidsbepaler, die hierdoor bijna zijn broodwinning kwijtraakte en nu mogelijkerwijs niet meer zonder vooringenomenheid door de toezichthouder benaderd zal worden. Opvragen bij de bemiddelaars zelf zou naar de mening van de AFM niet efficiënt zijn. ‘Het doel heiligt de middelen’ lijkt de gedachte. Uit een onderzoek van de Erasmus Universiteit blijkt dat medewerkers van de AFM zichzelf zien als ‘jagers’ en ‘puinruimers’. Een uitspraak als deze bevestigt dat beeld. Deze uitspraak illustreert hoe een keuze voor die rol een zorgvuldige belangenafweging door een overheidsorgaan in de weg kan staan.