Op 16 november 2023 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie twee arresten gewezen over internationale waardeoverdracht van pensioen.
Zowel bij wisseling van baan binnen Nederland als van Nederland naar een land binnen de EU/EER of naar Zwitserland geldt een regeling met recht op waardeoverdracht naar de buitenlandse pensioenregeling. Bij internationale waardeoverdracht stelt Nederland voorwaarden die vergelijkbaar zijn met de voorwaarden die gelden in een binnenlandse situatie. Voor twee van deze voorwaarden geldt dat het Hof van Justitie in twee afzonderlijke zaken heeft geoordeeld dat deze een belemmering zijn van het vrij verkeer van werknemers. De keuze voor een dienstbetrekking in het buitenland kan hierdoor belemmerd worden.
In zaak C-360/22 stond de voorwaarde centraal dat bij waardeoverdracht naar het buitenland geen ruimere afkoopmogelijkheden mogen bestaan in het buitenland dan in Nederland. Mochten die er wel zijn, dan heft Nederland op het moment van de internationale waardoverdracht belasting alsof het pensioenkapitaal wordt afgekocht. Volgens het hof is dit in strijd met artikel 45 Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie. De mogelijkheid die de werknemer heeft om met de buitenlandse pensioenuitvoerder aanvullende afspraken te maken ter beperking van de afkoopmogelijkheden, doet daar niets aan af.
In zaak C-459/22 was de aansprakelijkheid voor afkoop die de buitenlandse pensioenuitvoerder moet aanvaarden in een overeenkomst met de Nederlandse Belastingdienst, aan de orde. Op basis van het hiervoor genoemde verdragsartikel concludeert ook hier het hof een niet toegestane belemmering voor de aanvaarding van een buitenlandse dienstbetrekking.
In zijn reactie op de arresten geeft de staatssecretaris van Financiën aan dat de arresten vanaf 16 november 2023 directe werking hebben. Ook geeft hij aan dat de andere voorwaarden - zoals een akkoordverklaring van de inspecteur van de Belastingdienst, een substantiële dienstbetrekking in het buitenland en een in het betreffende land gebruikelijke pensioenregeling bij de nieuwe werkgever - van kracht blijven. En de arresten zien niet op “situaties zoals internationale waardeoverdrachten van pensioenen van directeur- grootaandeelhouders met een eigenbeheerlichaam die dat eigenbeheerlichaam willen verplaatsen naar het buitenland, op gepensioneerden die hun pensioen wensen over te dragen naar het buitenland of op waardeoverdrachten naar buiten de EU/EER/Zwitserland”.
(Brief staatssecretaris van Financiën, 22 december 2023, kenmerk 2023- 0000274339)
(januari 2024)