Een vrouw overlijdt. Haar nalatenschap bevat een schuld aan haar zoon die vóór haar is overleden. De weduwe van de zoon wil deze schuld van de broers van hem vergoed krijgen. Zij stelt dat de broers de nalatenschap van hun overleden moeder hebben aanvaard door de kosten van een maaltijd en een koffietafel bij de uitvaart te voldoen met de pinpas van de moeder. De kantonrechter wijst de vordering van de weduwe af. Het hof is van mening dat de nalatenschap door deze handelingen wel is aanvaard. In hoger beroep schrijft de Hoge Raad echter dat géén sprake is van aanvaardingshandelingen. Handelingen die er op zijn gericht de erflater een passende uitvaart te verzorgen, zijn dat niet. De kosten van een overleg op de sterfdag als hier aan de orde is, zijn gericht op de uitvaart. Dat geldt ook voor redelijke kosten voor het regelen van de uitvaart.
(Hoge Raad, 22 mei 2015, nr. 14/03601, ECLI:NL:HR:2015:1284 - Wet bescherming erfgenamen tegen schulden, Kamerstukken II 2014/15, 34 224)
Noot:
In het erfrecht kan een erfgenaam kiezen tussen aanvaarding of verwerping van de erfenis. Door de erfenis te aanvaarden, krijgt de erfgenaam in beginsel de bezittingen én de schulden van de nalatenschap. Een erfgenaam is niet verplicht een erfenis te accepteren. Als hij de erfenis aanvaardt, kan hij zuiver aanvaarden of aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving (beneficiaire aanvaarding). Bij beneficiaire aanvaarding wordt de erfenis alleen geaccepteerd voor zover de bezittingen de schulden overtreffen. In de praktijk blijkt vaak onduidelijkheid te bestaan welke handelingen leiden tot volledige aanvaarding. Daarnaast komt het voor dat erfgenamen er na aanvaarding achter komen dat er onverwachte schulden zijn waarvoor zij aansprakelijk worden. Om deze knelpunten in het erfrecht zoveel mogelijk weg te nemen, heeft minister Steur van Justitie een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Hij stelt voor dat alleen die gedragingen die leiden tot benadeling van schuldeisers tot zuivere aanvaarding leiden. Het betreft dan handelingen die het bewust onttrekken van goederen van de nalatenschap aan verhaal van de schuldeisers tot gevolg kunnen hebben, zoals het verkopen of bezwaren van goederen. Of alleen handelingen die zo ingrijpend zijn, dat de erfgenaam daarmee ‘als heer en meester’ over de nalatenschap beschikt. Bijvoorbeeld de verkoop van de woning, het vestigen van een (tweede) hypotheek of het onderling verdelen van een antiekcollectie. Voor alle gedragingen die niet leiden tot het onttrekken van goederen aan het verhaal van schuldeisers, zoals het veilig stellen van goederen van de nalatenschap, geldt voortaan dat geen sprake is van een handeling die zuivere aanvaarding tot gevolg heeft. Naast de beperking van de aanvaardingshandelingen regelt het wetsvoorstel dat een erfgenaam die een erfenis zuiver heeft aanvaard, wordt beschermd tegen onverwachte schulden die hij niet kende of behoorde te kennen.