Veel mensen in de pensioenwereld gebruiken simpelweg historische rendementen om een beeld te krijgen van lange termijn rendementsverwachtingen. Maar u kent de waarschuwing; rendementen uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst. Het voordeel van het gebruik van dergelijke data is dat het in ieder geval objectieve cijfers zijn. En u hoeft er verder niet over na te denken.
Dat eerste argument is belangrijk (het tweede voor sommigen ook). Maar bij beleggen moet u altijd blijven nadenken. Simpelweg een cijfer uit het verleden pakken is misschien wel te naïef. Obligaties zijn een mooi voorbeeld. Op een veilige Duitse staatslening zou u de afgelopen 25 jaar 6,1% per jaar hebben gemaakt. Leuk, maar de kans dat u dit in de toekomst ook gaat verdienen is miniem. De rente zou ver onder het nulpunt moeten dalen. Ik zou als lange termijn verwachting voor obligaties gewoon de huidige rente neerzetten. Dat lijkt me heel wat reëler. En dat is net iets meer als een procent.
Bij aandelen is het een stuk moeilijker. Maar daar kunnen we het totale rendement opsnijden in dunne plakjes, net als bij een salami. Het totale rendement van aandelen kan worden opgedeeld in een aantal factoren. De winststijging van de beursgenoteerde bedrijven, het dividendrendement en de waardering van aandelen. En over ieder plakje kunt u een voorspelling maken.
Een rekenvoorbeeld: met Europese aandelen heeft u de afgelopen 25 jaar (een mooie termijn voor een pensioenbelegging) 8,7% per jaar verdiend. Ook dat is een prachtig rendement. 3,2% heeft u verdiend met het incasseren van dividend en 5,5% door de gestegen koersen. De onderliggende bedrijfswinsten zijn met 3,6% per jaar gestegen. Het verschil tussen 5,5% en 3,6%, zijnde 1,9% komt omdat aandelen simpelweg duurder zijn geworden. 25 jaar geleden bedroeg de gemiddelde koers/winstverhouding nog maar 9,6 en eind 2013 was dat 13,4. Ik noem dat altijd gratis koerswinst. De koersen gaan omhoog, zonder dat er iets met de onderliggende waarde gebeurt.
Als u aandelen in uw pensioenpot stopt, moet u die salami plakjes analyseren. U krijgt momenteel 3,9% aan dividend. Daarbovenop komt de winstgroei. In de afgelopen 25 jaar was dat dus 3,6% per jaar. Maar gaan die winsten in de komende 25 jaar wel zo mooi omhoog? De inflatie is nagenoeg afwezig en hetzelfde geldt voor de economische groei. Nu overheden en consumenten schulden afbouwen heeft de economie heel wat meer tegenwind dan in de afgelopen 25 jaar. Nu moet u verder dan de komende paar jaar kijken, maar ik vraag me af of u deze percentages in de lange termijn toekomst gaat halen.
Dan blijft de vraag over wat er met de waardering van aandelen gaat gebeuren. Waarderingen stijgen en dalen. Als we teruggaan naar een gemiddelde waardering levert u weer 1,9% in. In tegenstelling tot obligatiebeleggingen zijn deze percentages met veel en grotere onzekerheden omgeven. Maar het geeft wel een beetje een houvast over hoe deze rendementen worden gemaakt. De enige houvast die u zult krijgen. Want het blijft beleggen en beleggen is omgaan met onzekerheid.