Het kabinet constateert dat de Nederlandse hypotheekschuld voor een groot deel bestaat uit hypotheken waarop ‘niet regulier wordt afgelost’. De laatste jaren neemt het aandeel van deze aflossingsvrije hypotheken af, maar de totale schuld blijft naar de mening van het kabinet hoog. Dit brengt risico’s met zich mee voor de consument en de kredietverstrekker als de consument de lening bij het aflopen van de hypotheek niet volledig kan terugbetalen.
Minister van Financiën Hoekstra is daarom blij met de campagne die de Nederlandse Vereniging van Banken is gestart om klanten te informeren over de mogelijke risico’s van de aflossingsvrije hypotheek en te kijken naar eventueel benodigde aanvullende acties.
In het Overzicht Financiële Stabiliteit (OFS) staat De Nederlandsche Bank (DNB) uitgebreid stil bij de aflossingsvrije hypotheken. DNB constateert dat de totale aflossingsvrije schuld de afgelopen jaren met gemiddeld 2 procent per jaar daalde. Zij verwacht niet dat deze toename van vrijwillige aflossingen blijvend is. Spaargeld kan maar een keer worden besteed en schenkingen hebben in dit kader vaak een eenmalig karakter.
Tegelijkertijd wordt geconstateerd dat “een groot deel van de huishoudens mogelijk onvoldoende spaargeld en andere financiële bezittingen heeft om op de einddatum de hypotheek volledig af te lossen”. Dit kan gevolgen hebben voor het financiële stelsel.
Maatregelen kunnen nog worden getroffen. De verwachting is dat tussen 2035 en 2038 voor ruim 700 duizend huishoudens de aflossingsvrije hypotheek afloopt en dat bovendien hun recht op hypotheekrenteaftrek eindigt. Inspanningen moeten worden verricht door alle kredietverstrekkers, waaronder verzekeraars.
De minister stelt vast dat naar aanleiding van de crisis de volgende maatregelen zijn genomen:
- De Loan-to Income is sinds 2013 wettelijk verankerd.
- De Loan-to-Value is verlaagd tot 100%
- Voor nieuwe hypotheken geldt sinds 2013 (voor hypotheekrenteaftrek) de verplichte annuïtaire aflossing .
- De hypotheekrenteaftrek wordt sinds 2014 jaarlijks verlaagd.
- De eenmalige schenkingsvrijstelling voor de eigen woning is verhoogd.
De minister is van mening dat naast deze maatregelen de sector haar verantwoordelijkheid moet nemen.
(Brief minister van Financiën, 9 oktober 2018, kenmerk 2018-0000065947)
Noot:
In de kabinetsreactie worden geen nadere maatregelen voor hypotheken aangekondigd. De verantwoordelijkheid wordt voor een deel neergelegd bij hypotheekverstrekkers en -adviseurs. Daarnaast zijn er de afgelopen periode al de nodige maatregelen getroffen zoals bijvoorbeeld de verplichte annuïtaire aflossing voor nieuwe schulden en de versobering van de hypotheekrenteaftrek (die in de Prinsjesdagvoorstellen ook nog eens versneld worden).
(november 2018)